Nog steeds zie je desktop FFF en DLP/SLA 3D printers bij bedrijven in dezelfde ruimte staan als waarin medewerkers hun werk doen. Zelfs basisscholen vinden zo’n 3D printer in de klas, tussen de leerlingen in, wel cool. Voor Noël Daemen is het een doorn in het oog. Met het oog op veilig en gezond 3D printen heeft hij daarom printerkasten ontwikkeld die voorkomen dat de gebruiker wordt blootgesteld aan schadelijke emissies en andere risico’s.
Vanuit 3D Maastricht BV is Noël Daemen al jarenlang actief in de 3D printindustrie. Tegenwoordig vooral als consultant, maar de hardware blijft zijn aandacht opeisen. Onder de merknaam Maefer heeft hij een lijn printerkasten ontwikkeld en op de markt gebracht, voorzien van een volwaardig filtersysteem, maar bijvoorbeeld ook voorzien van een automatische deurvergrendeling. “Klanten denken er amper over na. Maar met 3D printen en zeker met de desktop modellen ga je feitelijk kunststof smelten”, zegt Noël Daemen.
Wie is verantwoordelijk?
Hij heeft net samen met zowel een aantal aanbieders van 3D printtechnologie als gebruikers het RVO Safety Deal project 3D-Printsafe afgerond. Een onderzoek waarvoor het initiatief nog mede genomen is door Flam3D. In 3D-Printsafe hebben ze onderzoek gedaan naar wat (inter)nationaal bekend is over risico’s van 3D printen, hoe groot het risico-bewust zijn is en wie nu feitelijk toeziet op veilig 3D printen. “We willen vooral awareness creëren”, zegt Noël Daemen over dit RVO-onderzoek. Hij merkt dat bedrijven er open voor staan. Dat is niet vreemd, want in de nieuwe Europese machineverordening die begin 2027 van kracht wordt, worden veiligheidseisen aanzienlijk aangescherpt en worden de verantwoordelijkheden beter beschreven. Noël Daemen: “De werkgever is verantwoordelijk voor veilige werkomstandigheden. Daar hoort veilig 3D printen ook bij.” Onder normale gebruiksomstandigheden mag een 3D printer geen risico vormen voor de gezondheid en veiligheid van personen, inclusief operators en derden, bijvoorbeeld bezoekers.
Schadelijke emissies
Het grootste risico ziet Noël Daemen in de schadelijke emissies die tijdens het 3D printen vrijkomen. Zelfs bij 3D printen met PLA komen chemische stoffen en fijnstof vrij die direct tot irritaties kunnen leiden en op langere termijn tot gezondheidsschade. Dat laatste komt dan vooral door de nanodeeltjes die vrijkomen. Noël Daemen adviseert klanten altijd om direct boven elke 3D printer de verontreinigde lucht af te zuigen. En deze lucht te filteren met een juiste combinatie van filters. Standaard HEPA-filters of kleine koolstoffilters waarmee 3D printerfabrikanten of resellers vaker schermen, zijn volstrekt onvoldoende. Dit is nog erger dan niets doen is zijn mening, want ze vormen een schijnoplossing waarbij de gebruiker denkt dat de printer veilig is. Die vaak goedkope oplossingen lossen slechts een deel van het probleem op. En helaas net niet de ultra kleine nanodeeltjes die diep in je lichaam binnendringen. De deuren van de meeste desktop 3D printers zijn tijdens een printjob meestal gemakkelijk te openen, met alle risico’s op inademen van de schadelijke lucht en verbranding van ledematen. Met name in scholen vindt hij dit een absoluut ongewenste situatie.
Veilige Maefer 3D printerkast
Met de Maefer 3D printerkasten probeert hij deze zaken allemaal aan te pakken. Om te voorkomen dat iemand tijdens het printen bij de nozzle kan komen, zijn de Maefer kasten voorzien van automatische deuren, een pincode slot en een noodstop. De automatische ronde deuren van de kast draaien weg zodat de printer goed toegankelijk blijft. Doordat het plateau waarop de 3D printer staat gedraaid kan worden, blijft de machine aan de achterzijde goed toegankelijk om filament te wisselen.
Drievoudige filtering
Qua filtering is Noël Daemen erin geslaagd om een efficiencygraad van 99,995% te realiseren door meerdere filters te combineren. In totaliteit zitten er drie verschillende filtersystemen in. Belangrijk is dat er wordt afgezogen direct boven de bron. Fijnstofpartikels vanaf 2 micron worden met 96% efficiency als eerste uit de emissies gefilterd met een DeepPleat Duo pre-filter. Dit is de eerste stap van het industrieel filterpakket, dat in de industrie bijvoorbeeld gebruikt wordt voor lasersnijmachines. Een mini pleat design HEPA-filter met een efficiency van minimaal 99,995% op 0.3 micron is de tweede filterstap. Dit HEPA H14 filter voldoet aan de norm EN 1822-5. Een geavanceerd koolstoffilter met een volume van 3 liter zorgt ervoor dat alle vluchtige organische stoffen (VSO) die vrijkomen, worden opgevangen. Bij de productie van de Maefer kasten wordt de levensduur van de filters standaard ingesteld op 2.000 uur, voldoende voor de meeste gebruikers die met PLA of PET G en soortgelijke materialen printen.
Lucht zo goed als schoon
Het resultaat is, zegt Noël Daemen, dat zonder dat de lucht uit de printerkast afgezogen hoeft te worden de lucht ter plekke wel voor 99,997% gezuiverd wordt. Je hebt geen luchtafvoer naar buiten nodig, wat in de winter en in de zomer energie bespaart. “Je kunt nu eenmaal fijnstof en VOS niet met één HEPA filter vangen en uit de lucht halen. Je moet dit echt met gescheiden filtersystemen en meertrapsfiltratie doen. Je ziet dan ook dat bekende 3D printerfabrikanten steeds meer waarschuwen en zeker deze speciale filters adviseren als een bedrijf of instelling meerdere printers heeft”, zegt Noël Daemen, die inmiddels tientallen Maefer 3D printerkasten bij klanten heeft geïnstalleerd.
Meer informatie: Maefer / 3D Printsafe
